CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP Ở TRẺ SƠ SINH VÀ CÁCH XỬ TRÍ
Trẻ sơ sinh sức đề kháng còn non yếu nên có thể bé sẽ gặp phải một số bệnh thường gặp như rôm sảy, tưa lưỡi, hăm, sốt, nôn trớ ….
Rôm sảy
-Nguyên nhân:
Mùa nóng bức đổ mồ hôi là cơ chế làm mát tự nhiên của cơ thể nhưng đổ mồ hôi quá nhiều lỗ chân lông sẽ bị tắc, mồ hôi không thoát được ra bên ngoài và rôm sẽ phát triển.
Tại các vùng nhiệt đới thời tiết nóng ẩm.
Tuy nhiên, một số bé xuất hiện rôm sảy vào mùa đông khi cha mẹ ủ quá ấm.
Bé bị ho cũng có thể xuất hiện những mảng rôm ở vùng cổ, do da bé bị chà xát vào cổ áo liên tục qua những cơn ho.
Vệ sinh cho bé kém, kiêng tắm cho bé.
- Biểu hiện :
Trên da trẻ ở những nơi nếp gấp, hoặc ở tất cả các vị trí xuất hiện các nốt sần đỏ .
Trẻ không đau nhưng ngứa ngáy, khó chịu.
- Cách xử trí :
- Phòng của bé phải rộng rải, thoáng mát,tránh đông người.
Cho bé mặc quần áo vải coton mềm,thoáng,rộng và nhạt màu.
Tắm cho bé ngày một lần đẻ giữ da sạch sẽ , mồ hôi được bài tiết dễ dàng.bạn có thể tắm cho bé bằng mướp đắng, lá sài đất tươi giã nát ,chè xanh(đảm bảo an toàn ) cho vào miếng vải sạch lọc vắt lấy nước tắm, hoặc có thể tắm cho bé bằng lactacyd baby.
Tuyệt đối không sử dụng phấn rôm bôi lên chổ rôm rẩy.
Thường xuyên kiểm tra lưng của bé vào mùa đông nếu thấy mồ hôi là bạn đã ủ quá ấm.
Diều chỉnh Chế độ ăn của mẹ .
Quần áo của bé phải được giặt bằng loại giặt xã của em bé và được phơi ở nơi không có bụi khói.
Cần cho bé đi khám khi : Chứng rôm sảy ở bé phát triển trong vài ngày, mỗi ngày một nặng hơn hoặc bé có dấu hiệu sốt
Tưa lưỡi:
- Nguyên nhân:
Vì một lý do nào đó mẹ phải nuôi con bằng sữa ngoài.
Do một loại nấm candida ,hoặc một loại vi khuẩn E coly.
Mẹ không vệ sinh núm vú.
- Nhận biết :
Xuất hiện những mảng trắng có thể kèm theo những vết loét nhỏ bám vào bề mặt lưỡi bé. Các vết loét này có thể lan rộng sang vùng lợi, niêm mạc miệng của bé.
Bé có thể gặp trở ngại trong quá trình bú.
- Cách xử trí :
Nếu bé bị tưa nhẹ bạn nên dùng gạc đánh tưa & nước muối sinh lý vệ sinh cho bé ngày 2 lần.
Nếu bé bị nặng hơn bạn nên hỏi ý kiến bác sỹ.
Tuyệt đối không được dùng mật ong và chanh để đánh tưa lưỡi cho bé vì trong mật ong có nhiều vi khuẩn không tốt cho bé.
Mẹ bé không nên tìm mọi cách để cạo sạch đi những đốm trắng này cho bé, vì bé còn quá nhỏ nên có thể khiến bé bị chảy máu lưỡi. Ngoài ra, nếu dùng gạc hoặc khăn xô chà xát mạnh, có thể gây tổn thương niêm mạc lưỡi bé.
Hăm :
- Nguyên nhân :
Da của bé bị ẩm ướt trong một thời gian dài.
Thiếu sự lưu thông của không khí
Sử dụng tả vải.
Mặc bỉm quá lâu không thay cho bé.
- Dấu hiệu :
Các vết đỏ ở các vùng như mông, bụng dưới, đùi trên. Các vết rát này đỏ tươi , bóng ,tiết dịch, gây đau , sau đó có thể bong vảy.
- Cách xử trí :
Để thoáng( không nên quấn tã ) và làm sạch vùng da bị hăm nhiều lần (3-5 lần mỗi ngày ) bằng nước ấm, sạch và dùng loại khăn lau chất liệu cotton mềm mịn , dể thấm
Lau sạch và khô vùng bẹn và mông sau khi bé đi tiểu hoặc đại tiện
Bôi thuốc Bephanthen theo hình quần đùi ngày 2-3 lần / ngày sau mỗi lần vệ sinh
Không dùng phấn rôm thoa lên vùng hăm của trẻ vì sẽ làm lỗ chôn lông bị bít lại, gây kích ứng nặng hơn.
Mặc loại Quần rộng, chất liệu mỏng, dể thấm nước.
- Cách phòng:
Chọn loại tã giấy hoặc bỉm mềm thấm hút tốt
Thay tã thường xuyên không để khi “nặng trịch “ mới thay
Phải vệ sinh sạch và khô trước khi đóng tã mới
Dùng kem chống hăm cho bé sau khi tắm .
Nôn trớ:
- Nguyên nhân:
Thực quản – dạ dày trẻ sơ sinh gần như một đường thẳng , chưa tạo thành góc cong như người lớn .
Dạ dày trẻ sơ sinh còn nhỏ các mẹ cho bé ăn quá nhiều.
-Biện pháp :
Khi trẻ bị nôn trớ mà không kèm theo ho, sốt, co giật, tiêu chảy…. nôn trớ xong trẻ lại ăn được bình thường thì các bạn cần chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn ít một nhưng ăn nhiều bữa.
Khi trẻ nôn đột ngột, ngoài nôn còn kèm theo các dấu hiệu khác như sốt, ho, tiêu chảy …thì các bà mẹ phải nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sỹ.
– Xử trí nhanh khi trẻ bị sạc do nôn trớ:
Đặt trẻ nằm nghiêng, bế trẻ đầu cuối thấp , mông cao .
Vỗ nhẹ vào lưng trẻ .
Vệ sinh mũi miệng trẻ.
Táo bón :
- Nguyên nhân:
Chế độ ăn của mẹ thiếu chất xơ, nhiều chất béo.
Cho trẻ dùng sữa bột, mà loại sữa đó nóng.
- Biểu hiện:
Số lần đi tiêu của trẻ sơ sinh dưới 2 lần/ngày.
Trẻ đỏ mặt, có vẻ khó chịu trước khi đi tiêu.
Theo dõi thấy phân bé rắn không hoa cà hoa cải.
- Cách xử trí :
Thay đổi chế độ ăn của mẹ, mẹ ăn nhiều rau quả và uống nhiều nước.
Xoa bụng cho trẻ theo khung đại tràng, theo chiều khung đại tràng 3-4 lần trên ngày.
Có thể dùng tăm bông chấm mật ong pha nước ấm tỷ lệ 1 mật ong 3 nước và bôi vào lỗ hậu môn để tạo phản xạ ị cho trẻ.
Việc phải thụt hậu môn là bất đắc dĩ và không nên làm sẽ gây phản xạ không tốt cho bé, tuy nhiên cũng là cần thiết để giải quyết táo bón cho bé
Viêm rốn
Trung bình rốn của trẻ sơ sinh từ 4-12 ngày sẽ rụng. Tuy nhiên con so thường muộn hơn con rạ, trẻ đẻ non rụng muộn hơn trẻ đẻ đủ tháng.Những trường hợp viêm rốn rốn sẽ rụng muộn hơn.
- Nguyên nhân:
Sau khi sinh giữ vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh kém.
Chức năng miễn dịch ở trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, sức đề kháng kém.
- Biểu hiện:
Khi bị viêm, xung quanh rốn sưng đỏ tấy lên, đầu rốn chảy ra các chất mủ hoặc rỉ ra chất dịch nhiều mũ thường có mùi hôi thối khó chịu
Rốn lâu rụng
- Cách xử trí :
Phải thay băng rốn hàng ngày với gạc vô trùng và sát khuẩn bằng cồn 70 độ .
Giữ vệ sinh tốt cho bé không để nước tiểu và phân vào dây vào rốn
Cần đi khám khi trẻ có biểu hiện sốt, rốn có nhiều mũ, chảy máu.
- Cách thay bằng rốn cho bé
Đầu tiên, mẹ hoặc người thay băng rốn phải rửa sạch tay bằng xà phòng.
Tháo bỏ băng rốn cũ( nếu băng rốn dích chặt phải dùng nước muối sinh lý làm mềm ra )
Dùng bông tẩm cồn 70 độ bôi vào cuống rốn để diệt trùng. Trước tiên, bôi ở đầu cuống rốn rồi mới bôi xuống thân và chân. Nếu muốn bôi lại thì dùng miếng bông khác thấm cồn rồi làm lại theo thứ tự trên. Không nên dùng cồn i ốt vì có thể làm cháy da bụng của bé.
Mở một miếng gạc vuông vào chân cuống rốn, lấy phần gạc còn lại đắp lên.
Cuối cùng băng rốn lại bằng băng sạch quấn ngang bụng, nhưng không quá chặt và quá dày nhất là vào mùa hè.
Làm cẩn thận quy trình này sẽ giảm bớt nguy cơ bị viêm rốn cho trẻ.
Viêm da :
- Nguyên nhân:
Mẹ đẻ đường dưới âm đạo của mẹ có vi khuẩn
Vệ sinh cho bé kém.
Trời nóng mồ hôi nhiều mà bé không được tắm
- Biểu hiện:
Thường thấy ở vùng nách cổ, nếp lằn bẹn, lưng, sau tai
Lúc đầu là những nốt nhỏ li ti mầu đỏ sau đó phát triển thành những nốt to bọng mũ, mầu trắng
Để tự vỡ nó sẽ lan rất nhanh.
Những mụn mũ này tiến triễn rất nhanh lây lên khắp người nếu không được điều trị.
- Cách xử trí:
Dùng tăm bông chọc thủng những mụn mủ,lau sạch mủ,
Dùng bông khô tẩm dung dịch sát khuẩn, sát khuẩn mụn mủ.
Bôi dung dịch xanhmetylen vào.
Vẫn tắm cho bé ngày một lần.
- Cách phòng:
Tắm rửa thường xuyên cho bé , khi tắm bạn nên chú ý những vị trí nếp lằn như nách, cổ .., dùng sửa tắm có độ ph phù hợp, tốt nhất nên dùng lactacyd baby.
Mặc quần áo thoáng mát, thoát mồ hôi,chất liệu cotton.
Quần áo của bé phải được giặt bằng dung dịch giặt xã của bé để đảm bảo an toàn cho bé.
Sốt
- Nguyên nhân:
Do virut: phần lớn là do vi khuẩn hoặc virut nào đó gây ra
Mặc quá nhiều quần áo: trẻ nhỏ nhất là trẻ sơ sinh rất dể bị sốt nếu bị ủ quá kín hoặc ở trong môi trường nóng, nguyên nhân là do bé chưa điều tiết được thân nhiệt.
Tiêm phòng: sốt là phản ứng của cơ thể.
- Những điều bạn nên làm khi bé bị sốt :
Thường xuyên đo nhiệt độ cho bé.
Mặc quần áo rộng thoáng.
Cho bé bú mẹ nhiều hơn.
Lau bằng nước ấm 38-40 độ ở trán, nách , tay chân.
Theo dõi và mang bé đi khám.
– Lưu ý khi cặp nhiệt độ cho bé :
Với bé sơ sinh, cha mẹ nên dùng cách cặp nhiệt độ ở nách hoặc hậu môn. Nên sử dụng loại nhiệt kế điện tử thay vì loại thủy ngân vì nhiệt kế thủy ngân dễ bị vỡ, gãy trong quá trình sử dụng. Nhiệt kế điện tử rất dễ đọc kết quả vì phần đuôi của loại nhiệt kế này sẽ hiển thị số đo nhiệt độ, như trên đồng hồ điện tử. Phần lớn các loại nhiệt kế điện tử sẽ cho kết quả tương đối chính xác trong vòng vài chục giây đến hai phút sau đó.
Đo nhiệt độ ở nách: Cách này đơn giản hơn cách đo ở hậu môn nhưng nhược điểm của nó là dễ bị sai số (có thể thấp hơn nhiệt độ ở hậu môn khoảng 0,5ºC). Nếu muốn dùng nhiệt độ cặp nách cho bé, cha mẹ nên chú ý những điểm sau:
- Trước khi cặp nhiệt độ, cha mẹ nên lau khô nách cho bé để nhiệt kế được tiếp xúc trực tiếp với da.
– Kẹp đầu nhọn của nhiệt kế vào nách bé; sau đó, bạn nên giữa cánh tay đang cặp nhiệt độ của bé áp sát dọc theo cơ thể. Đảm bảo rằng, đầu nhọn của nhiệt kế nằm hoàn toàn trong nách của bé.
– Đợi khoảng 1-2 phút trước khi bạn rút nhiệt kế ra khỏi nách bé và bắt đầu đọc kết quả. Nhiệt kế điện tử thường có dấu hiệu thông báo khi nó đã thực hiện xong nhiệm vụ.
“Lưu ý : Hãy đưa ngay bé tới các cơ sở y tế để khám ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của sốt để bé được chăm sóc tốt nhất.”
- Trường hợp nên đưa bé đi khám :
Khóc không thể dỗ được trong vài giờ
Thóp của trẻ sơ sinh phồng lên
Bé ho và có nhiều dịch mũi.
Bé bỏ bú hoặc bú kém.
Co giật, bị tím môi, lưỡi và móng tay.